Szyb Staszic powołany do życia!

– Właśnie mija 20 lat odkąd staramy się uzyskać dostęp do tego obiektu, ale jak pokazuje dzisiejszy przykład, wspólnie jest to łatwiej osiągnąć – cieszył się Zbigniew Pawlak, Prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej podczas dzisiejszego podpisania umowy o powołaniu instytucji kultury o nazwie „Szyb Staszic”.

Dokumenty w tej sprawie podpisali wspólnie z Pawlakiem Arkadiusz Czech – burmistrz Tarnowskich Gór , Marszałek Województwa Śląskiego Jakub Chełstowski oraz z ramienia SMZT Stanisław Karcz. To te trzy podmioty będą współtworzyć instytucję, która w największy sposób akcentować będzie wodną, a więc najważniejszą, część tarnogórsko-bytomsko-zbrosławickiej spuścizny wpisanej na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

– Znając wieloletnie działania i wielokrotne próby pozyskania tego obiektu na cele turystyczne, to jest to robota nie do podziękowania – komentował Arkadiusz Czech – burmistrz Tarnowskich Gór wyrażając wdzięczność wszystkim, którzy przyłożyli do tego rękę: marszałkowi, radnym sejmiku, radnym miejskim , a także władzom GPW, które zarządzają czynną wciąż stacją wodociągową Staszic.

– Dziękuję Stowarzyszeniu, że tematem Staszica „szczepili” mnie od wielu lat – śmiał się burmistrz Czech.

– Ten obiekt to niezwykły kawałek przepięknej historii Śląska i warto o niego zadbać, przywrócić mu wyjątkowy blask – przyznał Jakub Chełstowski, Marszałek Województwa Śląskiego wskazując, że to na mieście i SMZT spoczywać będzie teraz ciężar doprowadzenia obiektu do użytkowania.

– Dzięki powziętym przez nas wspólnie decyzjom, które dziś się materializują, za jakieś 10-15 lat w naszym mieście w tym miejscu powstanie kolejny obiekt porównywalny do Zabytkowej Kopalni Srebra – zapowiedział Czech przypominając, że finansowanie instytucji na poziomie 1,5 mln zł rocznie zapowiedziało miasto, a takiej samej kwocie będzie to robić to przez kolejne pięć lat także województwo. SMZT będzie ją wspierać kwotą 200 tys. zł rocznie.

Przypominamy, że Szyb Staszic, który jest częścią dawnej stacji wodociągowej Staszic (część wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO pn. Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach) to miejsce wyjątkowe. Wydrążony w 1796 roku, w drugiej połowie XIX wieku został pogłębiony do blisko 50 metrów i razem z szybem maszynowym stał się w 1884 roku podstawą do utworzenia Stacji Wodociągowej Adolfschacht, którą w XX-leciu międzywojennym przemianowano na Staszic.

To z niej zasilano w wodę dużą część dzisiejszej, a wówczas dopiero powstającej, górnośląskiej metropolii z Chorzowem na czele. Pod szybem Staszic krzyżują się podziemne chodniki i odwadniające tarnogórsko- bytomskie podziemia sztolnie. Najgłębsza część Stacji sięga 70 metrów w głąb ziemi. Wydrążone pod nią studnie są dwa – trzy razy głębsze.

Co może przyciągnąć do Staszica turystów? Na terenie mieszczącej się przy ul. Wodociągowej Stacji znajduje się do dziś ostatnia w Europie podziemna maszyna parowa. Warte uwagi są też budynki nadszybia, kotłownia, warsztaty oraz możliwość zaglądnięcia bezpośrednio ze stacji do Sztolni Głębokiej Fryderyk. To na niej, kilka kilometrów dalej, urządzono turystyczną, mierzącą 650 metrów trasę znaną jako Sztolnia Czarnego Pstrąga. Niewątpliwą atrakcję stanowić będą podziemne rurociągi, podziemne hale dla maszyn z silnikami na sprężoną parę, kondensatory oraz wielki kocioł do sprężania napędzającej pompy pary.

Stacja ma też bezpośrednie połączenie podziemne z kierowanymi przez SMZT Zabytkowa Kopalnia Srebra – obiekt światowego dziedzictwa UNESCO i Sztolnia Czarnego Pstrąga – obiekt światowego dziedzictwa UNESCO, co znacznie zwiększa możliwości rozwoju.

– Dom buduje od fundamentów, a to miejsce właśnie nimi jest. Śląsk nie powstałby, gdyby nie woda właśnie stąd. To dlatego Komitet UNESCO uznał, że ten obiekt wpłynął na rozwój całej ludzkości! – tłumaczył Pawlak przypominając, ze zagraniczni eksperci badający tarnogórski wniosek do UNESCO zwracali uwagę właśnie na tę stację.

– O tym obiekcie będzie jeszcze głośno – powiedział prezes.