Dworek Goethego – zabytkowy budynek o charakterze mieszczańskiego dworku z XVIII wieku znajdujący się u zbiegu ulic Górniczej i Jana Bondkowskiego na terenie zabytkowego śródmieścia Tarnowskich Gór.

Dworek pochodzi z połowy XVIII wieku, a jego fundator i budowniczy jest nieznany. W kolejnym stuleciu został rozbudowany i przebudowany. Niegdyś pełnił funkcje mieszczańskiej lub szlacheckiej rezydencji. Powszechnie używana nazwa zwyczajowa budynku upamiętnia dwudniowy pobyt w nim Johanna Wolfganga von Goethego – w owym czasie tajnego radcy na dworze Karola Augusta z Saksonii-Weimar – we wrześniu 1790 roku. Poeta zwiedził wówczas kopalnię „Fryderyk” (niem. Königliche Friedrichsgrube), na której dwa lata wcześniej zainstalowano jedną z pierwszych maszyn parowych na kontynencie europejskim.

W 1821 roku gościem dworku był polski dramaturg, powieściopisarz i poeta Julian Ursyn Niemcewicz, który swój pobyt w Tarnowskich Górach opisał w opublikowanych w 1873 roku wspomnieniach Podróż do Wielkopolski i Śląska w roku 1821 z niewydanych dotąd rękopisów. Podczas wizyty w mieście i jego bliskich okolicach Niemcewicz m.in. uczestniczył w polskim nabożeństwie w kościele pw. św. Piotra i Pawła, odwiedził hutę srebra i ołowiu w Strzybnicy oraz – podobnie jak Goethe 30 lat wcześniej – kopalnię „Fryderyk”.

Po II wojnie światowej obiekt stopniowo popadał w ruinę, jednak w 1966 roku decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach został wpisany do rejestru zabytków. W 1985 roku dworek stał się własnością Oddziału „Ziemi Tarnogórskiej” Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego i do 1990 roku trwał jego remont generalny.

Od ukończenia remontu tarnogórski oddział „Ziemi Tarnogórskiej” PTTK ma swoją siedzibę na poddaszu budynku, natomiast na parterze mieści się restauracja.

Dworek Goethego jest murowanym budynkiem z cegły, parterowym, na rzucie wydłużonego prostokąta, podpiwniczonym. Elewacja bez wyraźnych cech stylowych, od frontu sześcioosiowa z dwuosiową facjatką, w której szczycie znajduje się okrągłe okienko. Obiekt dwutraktowy, trakt od strony wschodniej (frontowej) szerszy. Wewnątrz na osi budynku zlokalizowana jest sień z wejściami do pomieszczeń parteru oraz schody dwubiegowe prowadzące na poddasze. W pomieszczeniach na parterze zachowały się belkowane stropy. Drzwi frontowe klepkowe, dach naczółkowy, kryty gontem (w l. 60. XX wieku papą) zwrócony kalenicą do ul. Górniczej. W połaciach dachu obecne lukarny œil-de-bœuf.

Przy północno-zachodnim narożniku dworku znajduje się przybudówka (również kryta gontem) oraz murowane ogrodzenie wzdłuż ulicy Bondkowskiego, z małą kutą furtką prowadzącą do restauracyjnego ogródka. Drugi, mniejszy ogródek znajduje się po południowej i zachodniej stronie budynku. Przed budynkiem stoi natomiast pomnik w formie kałamarza nawiązujący do postaci poetów, którzy odwiedzili dworek.

W pomieszczeniach restauracji znajdują się pamiątki i eksponaty wywodzące się z tradycji śląskiej oraz austro-węgierskiej, m.in. zabytkowe kufle, stare krzesła i stoły, pamiątkowe zdjęcia i obrazy. Organizowane są wernisaże prac plastycznych i wystawy zdjęć, odbywają się tutaj również kameralne koncerty.

/źródło: wikipedia.org