Tarnowskie Góry w projekcie „Śląskie. Przywracamy błękit”

– Jego założenia idealnie wpisują się w to, co staramy się robić w naszym mieście od lat, teraz otrzymamy dodatkowe i przede wszystkim merytoryczne – wsparcie – mówi Arkadiusz Czech, burmistrz Tarnowskich Gór, który wczoraj w Katowicach wziął udział w konferencji inaugurującej program. Przy tej okazji w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego w Katowicach uroczyście podpisano umowę o dofinansowanie projektu „Śląskie. Przywracamy błękit” ze środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Główne kierunki projektu „Śląskie. Przywracamy błękit” to m.in.: stworzenie systemu wsparcia doradczego (eko-doradcy), ograniczenie emisji transportowej, koncepcje zwiększenia obszarów zieleni, przyspieszenie tempa wymiany urządzeń grzewczych małej mocy, modele zmniejszenia oddziaływania środowiskowego w budynkach użyteczności publicznej, utworzenie regionalnego systemu eko-informacji mieszkańca, skoordynowanie wykorzystania środków krajowych i zagranicznych na rzecz poprawy jakości powietrza.

Nadrzędnym celem projektu „Śląskie. Przywracamy błękit” jest sprawna i efektywna realizacja Programu ochrony powietrza dla województwa śląskiego, który w roku 2020 został przyjęty przez Sejmik Województwa Śląskiego. Główny cel jest zbieżny z priorytetowym celem Programu ochrony powietrza tj. opracowaniem i wdrożeniem działań naprawczych, których realizacja doprowadzi do poprawy jakości powietrza, co w konsekwencji spowoduje ograniczenie niekorzystnego wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie i życie mieszkańców województwa śląskiego. Podjęte w ramach projektu działania umożliwią znaczące przyspieszenie tempa wymiany urządzeń grzewczych małej mocy (poniżej 1MW) opalanych paliwami stałymi w sektorze komunalno-bytowym, co stanowi główne źródło sytuacji problemowej na terenie województwa. Istotną częścią projektu jest też podniesienie poziomu wiedzy w różnych grupach docelowych w zakresie niskiej emisji oraz działań zapobiegawczych.

Dla gmin takich jak Tarnowskie Góry program da pomoc merytoryczną w postaci pracujących w ramach regionalnego i subregionalnego systemu eko-doradców. U nas w planie jest stworzenie dodatkowego, gminnego doradcy świadczącego porady dla mieszkańców.

– Chcemy, aby w jednym biurze i w jednym miejscu były zlokalizowane wszystkie dotacje związane z wymianą źródeł ciepła dla mieszkańców – wyjaśnia Jarosław Wasążnik z Biura Strategii, Rozwoju i Funduszy Zewnętrznych Urzędu Miejskiego w Tarnowskich Górach. – Będzie to program ograniczenia niskiej emisji, ale także wszystkie programy unijne, które realizujemy. W końcu mieszkańcy będą mieli w jednym miejscu dostęp do informacji o możliwości pozyskania środków i wymiany źródła ciepła.

– Program przewiduje także systemową współpracę z Instytutem Chemicznej Przeróbki Węgla i Politechniką Śląską, dzięki czemu zyskamy fachową wiedzę i wskazanie sposobów jej wykorzystania – komentuje burmistrz Czech.

Cały program opiewa na kwotę 76 mln zł. Oprócz środków z programu LIFE w wysokości 45 mln zł, z NFOŚiGW w wysokości 26 mln, wartość tę uzupełniają środki własne samorządów i te, pochodzące z budżetu województwa śląskiego.

„Śląskie. Przywracamy błękit” jako przykład aktywnego działania województwa śląskiego na rzecz poprawy jakości powietrza w regionie.

– To największy pod względem liczby partnerów projekt w Europie, dotyczący jakości powietrza. Efekty tych działań będą odczuwane nie tylko w województwie śląskim, ale także w sąsiednich regionach i na terenach przygranicznych. Przed nami sześć lat pracy, szereg działań, których głównym celem jest poprawa jakości powietrza” – tłumaczyła Izabela Domogała, członek Zarządu Województwa Śląskiego.

W dalszej kolejności do celów projektu należy zaliczyć:
• rozwój potencjału instytucjonalnego, regionalnego systemu wsparcia doradczego oraz regionalnej platformy informacji w zakresie poprawy jakości powietrza (stworzenie lokalnej sieci kompetentnych ekodoradców na poziomie lokalnym – gminnym i subregionalnym);
• rozwój know-how, narzędzi, metod i działań demonstracyjnych, które mogą wzmocnić wdrażanie POP i Europejskiego Zielonego Ładu zarówno na terenie województwa śląskiego, sąsiadujących regionów transgranicznych, jak i na terenie Polski;
• podniesienie poziomu wiedzy w różnych grupach docelowych w zakresie niskiej emisji oraz działań zapobiegawczych, z uwzględnieniem ich efektywności finansowej, zarówno na terenie województwa śląskiego, jak i w ujęciu transgranicznym;
• transfer dobrych praktyk do innych regionów Polski i Europy.

Dzięki realizacji projektu osiągnięte zostaną także następujące cele szczegółowe:
• podniesienie skuteczności wdrożonych rozwiązań legislacyjnych (Uchwała antysmogowa) wymuszających wymianę przestarzałych, niskosprawnych urządzeń grzewczych;
• wdrożenie mechanizmów efektywnej kontroli zanieczyszczeń na szczeblu samorządowym i wypracowanie dobrych praktyk w tym zakresie (monitoring emisji z wykorzystaniem dronów, kontrole palenisk);
• wypracowanie dobrych praktyk w zakresie planowania inwestycji na poziomie gminnym;
• wdrożenie metod optymalnego podnoszenia efektywności energetycznej i racjonalnego inwestowania w obiektach użyteczności publicznej (modelowe rozwiązania celu do szerokiego zastosowania);
• wsparcie władz lokalnych w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza i adaptacji do zmian klimatu poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej oraz zwiększenie udziału powierzchni zielonej na terenach zurbanizowanych.

BENEFICJENCI PROGRAMU:
• Województwo Śląskie – Beneficjent Koordynujący
• 4 związki subregionalne województwa śląskiego, w tym:
– Związek Gmin i Powiatów Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego z siedzibą w Rybniku
– Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego
– Związek Gmin i Powiatów Subregionu Północnego Województwa Śląskiego z siedzibą w Częstochowie
– Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego

• Aglomeracja Beskidzka z siedzibą w Bielsku Białej
• 80 samorządów gminnych województwa śląskiego, tj.:
Miasto Będzin, Miasto Bielsko-Biała, Miasto Bieruń, Gmina Bobrowniki, Gmina Bojszowy, Gmina Boronów, Miasto Bytom, Miasto Chorzów, Gmina Ciasna, Miasto Cieszyn, Miasto Czeladź, Miasto Częstochowa, Miasto Dąbrowa Górnicza, Gmina Gierałtowice, Miasto Gliwice, Gmina Godów, Gmina Gorzyce, Miasto Jastrzębie-Zdrój, Miasto Kalety, Miasto Katowice, Gmina Kłobuck, Miasto Knurów, Gmina Kochanowice, Gmina Koszęcin, Gmina i Miasto Koziegłowy, Gmina Kroczyce, Gmina Krzanowice, Gmina Krzepice, Gmina Krzyżanowice, Miasto Lubliniec, Gmina Lyski, Miasto Łaziska Górne, Gmina Marklowice, Gmina Miedźna, Gmina Miedźno, Gmina Mierzęcice, Gmina Mikołów, Gmina Mszana, Gmina Nędza, Gmina Ogrodzieniec, Gmina Opatów, Gmina Ornontowice, Miasto Orzesze, Gmina Pawłowice, Gmina Pawonków, Miasto Piekary Śląskie, Gmina Pietrowice Wielkie, Gmina Pilchowice, Gmina Poraj, Miasto Poręba, Gmina Psary, Miasto Pszczyna, Miasto Pyskowice, Miasto Racibórz, Miasto Radlin, Miasto Radzionków, Miasto Ruda Śląska, Gmina Rudziniec, Miasto Rybnik, Miasto Rydułtowy, Miasto i Gmina Siewierz, Miasto Skoczów, Miasto Sosnowiec, Miasto Sośnicowice, Gmina Świerklaniec, Gmina Świerklany, Miasto Tarnowskie Góry, Gmina Tworóg, Miasto Tychy, Miasto Ustroń, Gmina Wielowieś, Miasto Wisła, Miasto Wodzisław Śląski, Miasto Woźniki, Gmina Wyry, Miasto Zabrze, Miasto Zawiercie, Gmina Zbrosławice, Gmina Żarnowiec, Miasto Żory

• Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu
• Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla
• Politechnika Śląska
• Śląski Ogród Botaniczny Związek Stowarzyszeń
• Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TRITIA z ograniczoną odpowiedzialnością

CHARAKTERYSTYKA KLUCZOWYCH DZIAŁAŃ

C.1. SYSTEM WSPARCIA DORADCZEGO (EKO-DORADCY)
W ramach projektu zostanie utworzona i przeszkolona grupa 80 gminnych przedstawicieli, tzw. ekodoradców, którzy (zgodnie z zapisami POP) będą działali lokalnie na obszarze jednej gminy, świadcząc usługi doradcze dla mieszkańców oraz inicjując i koordynując lokalne działania na rzecz poprawy jakości powietrza. W gminach, które nie uczestniczą w projekcie działalność ta będzie prowadzona przez ekodoradców subregionalnych (8 osób), zatrudnionych w Subregionach (które są partnerami w projekcie). Partnerem projektu jest również Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu, w ramach którego na obszarze 11 gmin Żywiecczyzny będzie działał jeden ekodoradca. W projekcie uwzględniono zarówno koszt przeszkolenia oraz zwiększenia kompetencji ekodoradców (studia podyplomowe), jak również ich wynagrodzenia w okresie 3 lat. Uwzględniono także koszty
związane z przygotowaniem materiałów informacyjnych i edukacyjnych, które ekodoradcy będą mogli wykorzystywać w działalności doradczej. Działanie będzie realizowane przez: Województwo Śląskie, 80 samorządów gminnych województwa śląskiego, 4 związki subregionalne województwa śląskiego, Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu, Politechnikę Śląską oraz Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.

Transmisja live w konferencji w Urzędzie Marszałkowskim